2018 yılına kadar kullanılan D'Hondt sistemi ile 2023 yılında kullanılacak seçim sistemi arasındaki değişikliklere değinen Türkiye Raporu Direktörü Can Selçuki, "2018'deki seçim kanunuyla 2023 seçim kanunu arasındaki en temel fark ne D'Hondt sistemi, ne de ittifakların barajı aşmak için barajı aşamayan partilere yardımcı olması. Esas fark, milletvekili dağılımı yapılırken daha önce ittifakların toplam oyunu sonra partilerin müfreit oylarına göre hesaplanırken, şimdi partilerin müfreit oylarına göre hesaplanması. Aradaki fark budur" dedi.Sosyal medya hesabından yeni seçim sistemiyle ilgili paylaşımda bulunan Can Selçuki'nin açıklamaları şöyle:2018 seçim sistemi ile bugünkü seçim sistemi arasındaki fark ne?Öncelikle değişmeyenleri söyleyeyim. Önceden D'Hondt kullanılıyordu, şimdi de kullanılıyor. O zaman da bir partinin barajı geçebilmesi için içerisinde bulunduğu ittifakın barajı geçmesi yeterliydi, şimdi de öyle.Ne değişti?Milletvekili dağılımının kuralı değişti. Eski sistemde oylar verildikten sonra milletvekilleri önce ittifaklara göre dağılıyordu. Yani Cumhur İttifakı bir seçim bölgesinde aldığı toplam oya göre, Millet İttifakı aldığı toplam oya göre, HDP de aldığı oya göre milletvekili sayısı alıyordu ilk başta. HDP ittifak içerisinde olmadığı için kendi vekil sayısını taşıyordu. Daha sonra Cumhur İttifakı diyelim ki bir seçim bölgesinde 10 tane koltuk aldı, sonra bu 10 koltuk AKP ve MHP arasında yine D'Hondt sistemi kullanılarak paylaştırılıyordu. Aynı şekilde Millet İttifakı içerisinde CHP, İYİ Parti, Saadet arasında; HDP zaten ittifakta olmadığı için aldığı milletvekili sayısını buradan alıyordu. Ne avantajı vardı bu seçim sisteminin?Örneğin Saadet herhangi bir seçim bölgesinde tek başına vekil çıkartamasa da Millet İttifakı'na sağladığı oy katkısı nedeniyle Millet İttifakı'na toplamda milletvekili sayısı kazandırabiliyordu ve bu milletvekili sayısı CHP'ye veya İYİ Parti'ye gelebiliyordu. Aynı şekilde örneğin MHP bir seçim bölgesinde tek başına milletvekili çıkartamasa da ittifaka yaptığı katkıdan dolayı buranın milletvekili sayısını artırabiliyordu ve dolayısıyla AKP ve MHP'ye bunun milletvekili sayısı olarak dönüşü oluyordu. Zaten baktığınız zaman Cumhur İttifakı'nın maksimum milletvekili sayısına veya Millet İttifakı'nın maksimum milletvekili sayısına katkısı bulunuyordu. Yeni sistemde ne oldu?Yeni sistemde artık milletvekilleri ittifakların toplam oyuna göre dağıtılmıyor. Bir seçim bölgesinde partiler ne oy aldılarsa o oylar nispetinde yine D'Hondt sistemi kullanılarak dağıtılıyor. Millet İttifakı için bunun dezavantajı ne?Millet İttifakı'nda şuanda 2018'e göre tek başına milletvekili çıkartamayacak 4 tane parti var. Kim bunlar? Saadet Partisi var, Gelecek Partisi var, DEVA var ve Demokrat Parti var. Bunlar tek başlarına milletvekili çıkartamıyorlar. Ama eğer 2018'deki sistemde olsaydı bu partiler ittifakın toplam milletvekili sayısına katkı verebileceklerdi, şimdi veremiyorlar. Peki Millet İttifakı bunu aşmak için ne yapıyor? Veya ne yapması gerekiyor? DEVA, Saadet, Gelecek ve Demokrat Parti'nin ittifakın görece büyük partileri olan CHP ve İYİ Parti listelerinden seçime girmesi üzerine çalışıyorlar veyahut Saadet, DEVA, Gelecek ve Demokrat Parti kendi listelerini ortaklaştırarak seçim bölgelerinde milletvekili çıkartabilecek oranlara ulaşmaya çalışıyorlar. Dolayısıyla 2018'deki seçim kanunuyla 2023 seçim kanunu arasındaki en temel fark ne D'Hondt sistemi, ne de ittifakların barajı aşmak için barajı aşamayan partilere yardımcı olması. Esas fark, milletvekili dağılımı yapılırken daha önce ittifakların toplam oyunu sonra partilerin müfreit oylarına göre hesaplanırken, şimdi partilerin müfreit oylarına göre hesaplanması. Aradaki fark budur.
Yeni seçim kanunu ile seçim bölgelerinde milletvekili dağıtım yöntemi nasıl değişti. Kısaca anlatmaya çalıştım: pic.twitter.com/a1LLpRwpbD
— Can Selcuki (@CanSelcuki) March 27, 2023
